چکیده

در طول تاریخ اسلام، افراد و جریان­هایی بوده­اند که با اتخاذ خط­مشی رادیکال، برداشت­های منحرفانه­ خود را به عنوان اسلام اصیل و انقلابی معرفی کرده و برخی از افراد ناآگاه را به دنبال خود کشیده­اند. در این راستا دو جریان تکفیری خوارج و القاعده­ عراق با شاخصه­های مشترک فکری-رفتاری در حوزه­ این جریان­های افراط­گرا قرار می­گیرند. دو جریان سیاسی-نظامی که برخلاف جمهور علمای دین به مبارزه با حکام کشورهای­ اسلامی همت گمارده، با برداشت و خوانشی بدوی از دین و کنش­های ناشی از آن، خشن­ترین رفتارها را به ­نام دین اسلام اعمال کرده­اند، تا جایی ­که در نوع خود رادیکال­ترین و خشونت­بار­ترین نظام اندیشه­ای را رقم زده­اند. بر این اساس، نویسندگان در قالب چهارچوبی مقایسه­ای با بررسی این دو جریان اسلام‌گرا، منشأ خشونت­ها و رفتارهای ستیزه­جویانه آنان را در جهالت و نداشتن آگاهی­شان در امور مختلف نسبت به خود، تعالیم اسلامی، محیط و فرهنگ جوامع اسلامی وغیره می­دانند که به گونه‌های مختلف تعصب، تکفیر، افراط­­گرایی وغیره متجلی ­شده است و با تفسیر غیر­واقعی حقایق، جوّ اختلاف، تفرقه و کشتار را در جوامع ­اسلامی امری رایج جلوه داده­اند.