چکیده

تحولات اخیر خاورمیانه و شمال افریقا یکی از بزرگ­ترین رویدادهای تاریخ معاصر جهان عرب به شمار می­رود، زیرا به صورت همزمان کشورهای مختلف منطقه فوق استراتژیک خاورمیانه را درگیر خود ساخت و معادلات جدیدی را در این منطقه حساس به وجود آورد. نظر بر این مسئله، در این تحقیق تلاش می­شود تا با بررسی مقولاتی نظیر نوع و سنخ تأثیرگذاری تهدیدات شکل­گرفته در طی تحولات اخیر بر موجودیت شورای همکاری خلیج‌فارس و نیز بررسی نوع واکنش و بازیگری شورای همکاری خلیج‌فارس نسبت به کشورهای تهدیدآفرین یا مورد تهدید، نحوه واکنش شورای همکاری خلیج‌فارس نسبت به بیداری اسلامی در سطوح مختلف مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا سعی شده در عین بهره­وری از داده­های توصیفی- تحلیلی در چهارچوب بهره­وری از روش تحقیق، از حیث روش­شناسی تحقیق نیز بر نظریه جامعه امن که توسط بزرگانی چون کارل دویچ و آلکس.جی. بلامی ارائه‌ شده تأکید شود و در سایه چنین نگاهی است که درنهایت سه مسئله اثبات شده است؛ اول اینکه درمجموع، بیداری اسلامی موضوعی تهدیدزا برای شورای همکاری خلیج‌فارس بوده است و البته به فراخور همین مسئله آن‌ها سعی کرده­اند این تهدید را به فرصتی در راستای تغییر معادلات فکری و سیاسی ژئوپلیتیک منطقه­ای بدل کنند. نکته دوم اینکه شورای همکاری خلیج‌فارس منبع تهدیدات ناشی از بیداری اسلامی را بیشتر در ورای مرزهای خود و نه به عنوان یک موضوع داخلی و مطالبه مدنی و سیاسی جست‌وجو کرده است و سومین نکته نیز این است که شورای همکاری خلیج‌فارس با توجه به ماهیت رژیم­های حاکم بر کشورهای عضو بیشتر واکنش سخت‌افزارانه نسبت به بیداری اسلامی داشته است.