چکیده

هدف: پژوهش حاضر به بررسی ضرورت تغییر رویکرد سیاست خارجی ایران نسبت به افغانستان در دوره جدید حکمرانی طالبان می‌پردازد. روند تحولات در سطح منطقه‌ای و بین المللی، جایگاه استراتژیک افغانستان و وجود مرزهای مشترک، تقویت رویکردهای اقتصادی در ایران همگی موجب شده تا رویکرد از تمرکز صرف بر کنترل‌های امنیتی به سمت توسعه روابط اقتصادی و تجاری اهمیت یابد. سؤال اصلی: مطلوبیت‌های اقتصادی و سیاسی ایران برای تغییر رویکرد و حضور فعال در افغانستان در دوره طالبان جدید چیست؟ فرضیه: گسترش تعاملات اقتصادپایه می‌تواند به عنوان متغیرهای کلیدی منجربه تغییر راهبرد ایران از امنیتی به اقتصادی شود.

روش‌شناسی: تحقیق با استفاده از روش‌های تحلیلی کیفی و بررسی اسناد و داده‌های موجود، بایسته‌ها و الزامات شکل‌گیری اقتصادسیاسی جدید ایران در افغانستان را بررسی می‌کند.

یافته‌ها: با تعمیق تعاملات اقتصادی، ایران می‌تواند هزینه‌های امنیتی خود را در مرزها و داخل کشور کاهش داده و با توجه به نظریه‌ نوکارکردگرایی، امتیازاتی همچون رعایت حقوق اقلیت‌ها و حل‌وفصل مسائل آب محقق می‌شود.

نوآوری: پژوهش به ارائه تحلیلی نوین از تغییر رویکرد سیاست خارجی ایران از منظر اقتصاد سیاسی می‌پردازد و می‌تواند به عنوان الگویی برای سیاستگذاری منطقه‌ای ایران باشد.

نتیجه‌گیری: تغییر رویکرد تهران می‌تواند فرصت‌های نوینی در روابط دو کشور ایجاد کرده و زمینه‌ساز توسعه اقتصادی و همگرایی پایدار شود. اتخاذ اقتصاد سیاسی فعالانه موجب فعالسازی پیشران‌های اقتصادی و تقویت مزیت‌های نسبی همکار‌ی‌های مشترک شده و ضمن پایدارسازی اقتصاد ملی نسبت به عوارض و تکانه های ناشی از اقتصاد وابسته به نفت، نتایج و دستاوردهای سیاسی، امنیتی و فرهنگی اجتماعی به همراه دارد.