چکیده
هدف: سلفیگری در جهان اسلام و عرب از دهه 1990 تاکنون یکی از مهمترین مباحث سیاسی به ویژه در حوزه اندیشه سیاسی و سیاست و حکومت در غرب آسیا و شمال آفریقا بوده است. تعدد و برآمدن دهها جریان سلفی در دوره متأخر، منجر به بازبینی مکرر جریانهای سلفی به ویژه در کشورهای پیشرو در بیداری اسلامی مانند تونس شده است. این مقاله به دنبال آن است تا زمینه های ظهور و برآمدن جریانهای سلفی در کشور تونس در بین سالهای 2011 تا 2022 را بررسی کرده و ضمن واکاوی مهمترین جریانهای سلفی –به جز قرائت دموکراتیک النهضه- آرا و عقاید فکری، سیاسی و زمینههای اختلاف و انشعاب آنها را در مرکز توجه قرار دهد.
روش: روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری مطالب کتابخانهای و اینترنتی است.
یافتهها: یافتههای پژوهش بیانگر آن است که، نخست، چهار زمینه مشترک در پدیدار شدن و ظهور جریانهای سلفی قابل ذکر است: حذف از حوزه عمومی و سیاسی و فقدان عقلاییسازی، مسئله ضعف دینی و مسائل امنیتی، مشکلات اجتماعی و اقتصادی. دوم، سنت سلفی در دو جریان منفعل سکوتگرا و فعال سیاسی تداوم یافته است: سنت سکوتگرا (خاموش، علمی یا منفعل) و سنت جهادی فعال سیاسی در جریانهایی چون حزبالرحمه (نزدیکترین به النهضه)، صرهالتایید (نزدیک به انصارالشریعه) و انصارالشریعه.
نتیجهگیری: جریان سکوتگرا عمدتاً پس از حوادث 2015 به روش سنتی خود یعنی گرایش به اسلام غیر سیاسی و تبلیغ مسائل دینی، عقیدتی و اخلاقی پرداخت. ولی جریان پرنفوذتر انصارالشریعه با حذف از حوزه عمومی قدرت پس از حوادث تروریستی متعدد و عدم توانمندی در ارائه الگوی سیاسی و فکری مورد پذیرش به دنبال بازیابی مجدد خود برای حضور و سهیمسازی در قدرت خواهد بود، که با توجه به عدم انسجام معنایی این جریان در سطح اندیشگی و فقدان توانمندی در عقلاییسازی سیاسی، بعید به نظر میرسد، این هدف –حداقل در دهههای حاضر- محقق شود.
کلیدواژهها
موضوعات
)