چکیده

هدف: بعد از به قدرت رسیدن جریان‌های اخوانی در مصر و تونس (بعد از تحولات عربی 2011)، رهبران و مقامات آن‌ها، از حزب عدالت و توسعه ترکیه به‌عنوان یک تجربه حکومت‌داری موفق و الگوی حکومتی خود نام بردند. هدف از این مقاله، مقایسه الگوبرداری اخوان مصر و تونس از حزب عدالت و توسعه ترکیه به‌منظور بررسی علل موفقیت یا شکست آن‌ها در این الگوبرداری است.
روش: بر همین مبنا مقاله حاضر با روش مقایسه‌ای و ابزار کتابخانه‌ای در پی پاسخ به این پرسش است که به‌رغم الگوبرداری جریان‌های اخوانی در مصر و تونس از حزب عدالت و توسعه ترکیه، چرا هرکدام از آن‌ها حکومت‌داری متفاوتی را تجربه کردند؟
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، انحصارگری یا مشارکت دادن سایرین در قدرت، رویکرد تعاملی یا تقابلی با ارتش، موفقیت و عدم موفقیت در اقتصاد و بهبود رفاه و معیشت مردم، از عوامل مؤثر الگوبرداری موفق یا شکست اخوان تونس و مصر از حزب عدالت و توسعه ترکیه می‌باشند.
نتیجه: اخوان‌المسلمین مصر، به دلیل اتخاذ سیاست‌های نادرست در خصوص عوامل فوق‌الذکر، در کنار شرایط محیطی که بر آن تحمیل شد، درنهایت بعد از گذشت یک سال، توسط ارتش از قدرت ساقط شد، اما النهضه تونس با الگوبرداری نسبتاً موفق در برخی از حوزه‌های گفته‌شده، توانست به‌عنوان شریک حکومت، موقعیت خود را در صحنه سیاسی تونس تثبیت کند.